تاریخچه بازیافت آهن
به گزارش انبار ضایعات آهن یکی از فلزات پرکاربرد و پرطرفدار در صنعت و زندگی روزمره است. این فلز به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خود، قابلیت تولید، پردازش، شکل دهی و استحکام بالا، در تولید انواع محصولات مانند خودرو، ساختمان، لوازم خانگی، سلاح ها، ابزار ها و غیره کاربرد دارد. آهن همچنین یک عنصر حیاتی برای بدن انسان و حیوانات است که در تشکیل خون و هموگلوبین نقش دارد. اما آهن چگونه کشف شد؟ چگونه تولید و استفاده شد؟ چگونه بازیافت شد؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی تاریخچه بازیافت آهن در جهان و ایران بپردازیم.
کشف آهن
آهن چطور کشف شد؟ این سوال را نمی‌توان به صورت دقیق پاسخ داد. اما برخی منابع تاریخی نشان می‌دهند که آهن به صورت طبیعی در قالب سنگ آهن یا متئوریت در زمین یافت می‌شد. برخی تمدن های باستانی مثل مصر، هند، چین، روم و ایران از آهن استفاده می‌کردند. برای مثال، در تاریخچه آهن آمده است که ذخایر آهن در مصر قبل از دوره های پسین یا یونانی-رومی ذخیره نمی‌شد. اولین مکان های ذوب آهن در مصر در ناوکراتیس یافت شده اند.
اما روش تولید آهن به صورت صنعتی و علمی حدود ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد به وجود آمد. این روش شامل استخراج سنگ آهن از معادن، خرد کردن آن، حرارت دادن آن با استفاده از زغال چوب و بادکش های خاص، جداسازی فلز از سایر عناصر و شکل دهی به فلز بود.
استفاده از آهن
آهن به دلیل خواص خود، در طول تاریخ در انواع کاربرد های مختلف استفاده شده است. برخی از این کاربرد ها عبارتند از:
- ساخت انواع سلاح ها مانند شمشیر، تیر و کمان، تفنگ، توپ و موشک
- ساخت انواع وسایل حمل و نقل مانند چرخ، اسباب بازی، خودرو، قطار، کشتی و هواپیما
- ساخت انواع سازه های معماری مانند پل، برج، سقف، درب و پنجره
- ساخت انواع لوازم خانگی مانند قابلمه، چاقو، قیچی، سوزن و سرنگ
- ساخت انواع ابزار های کشاورزی مانند شخم، بیل، چکش و جارو
- ساخت انواع دستگاه های صنعتی مانند ماشین های ابزار دقیق، توربین های برق، موتور های الکتریکی و جرثقیل
- ساخت انواع محصولات هنری مانند آثار مجسمه سازی، نقش برجسته، زیورآلات و آویز
بازیافت آهن
تاریخچه بازیافت آهن به معنای استفاده دوباره از فلز آهن است که در قالب قطعات فرسوده، شکسته یا غیرقابل استفاده قرار گرفته است. دارای فواید بسیاری است که عبارتند از:
- حفظ منابع طبیعی و کاهش نیاز به استخراج سنگ آهن
- کاهش هزینه های تولید و پردازش فلز آهن
- کاهش مصرف انرژی و آلودگی هوا حاصل از فرآیند های ذوب و شکل دهی فلز
- کاهش حجم زباله های صنعتی و بهبود محیط زیست
بازیافت آهن تقریبا حدود چند هزار سال پیش شروع شده است. تمدن های باستانی مثل ایران که فلز را تولید می‌کردند، می‌توانستند فلزات شکسته از ظروف مختلف را دوباره ذوب کرده و ظروف جدیدی از آن ها بسازند. در دوره های اخیر طی جنگ اول و دوم جهانی مردم کشور های درگیر در جنگ بدنبال جمع آوری کاغذ و فلزات بودند
تاریخچه بازیافت آهن در جهان
به صورت گسترده و سازمان یافته انجام می‌شود. بر اساس آمار سال ۲۰۲۱، حدود ۵۷۰ میلیون تن آهن بازیافتی در جهان تولید شده است که نزدیک به ۳۰ درصد تولید کل فولاد را تشکیل می‌دهد. برخی از کشور‌های برتر در بازیافت آهن عبارتند از:
چین
با تولید بیش از ۲۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۱، چین بزرگ ترین تولید کننده و مصرف کننده آهن بازیافتی در جهان است. چین برای ساخت انواع محصولات صنعتی مانند خودرو، قطار، ساختمان، لوله و پروفیل استفاده می‌کند.
هند
با تولید حدود ۳۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۱، هند دومین تولید کننده و مصرف کننده آهن بازیافتی در جهان است. هند برای ساخت انواع محصولات صنعتی و کشاورزی مانند خودرو، قطار، ساختمان، لوله، پروفیل، شخم و بذرپاش استفاده می‌کند.
آمریکا
با تولید حدود ۳۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۱، آمریکا سومین تولید کننده و مصرف کننده آهن بازیافتی در جهان است. آمریکا برای ساخت انواع محصولات صنعتی و نظامی مانند خودرو، قطار، هواپیما، ساختمان، لوله، پروفیل، توپ و موشک استفاده می‌کند.
بازیافت آهن در ایران
بازیافت آهن در ایران نیز به صورت فعال و پویا اجرا می‌شود. بر اساس آمار سال ۱۴۰۰، حدود ۲۰ میلیون تن آهن بازیافتی در ایران تولید شده است که نزدیک به ۴۰ درصد تولید کل فولاد را تشکیل می‌دهد. برخی از شرکت های برجسته در بازیافت آهن عبارت اند از:
شرکت فولاد خوزستان
با تولید حدود ۳ میلیون تن در سال ۱۴۰۰، شرکت فولاد خوزستان بزرگ ترین تولید کننده و مصرف کننده آهن بازیافتی در ایران است. این شرکت از آهن بازیافتی برای ساخت انواع محصولات فولادی مانند ورق، میلگرد، نبشی و پروفیل استفاده می‌کند.
شرکت فولاد مبارکه
با تولید حدود ۲ میلیون تن در سال ۱۴۰۰، شرکت فولاد مبارکه دومین تولید کننده و مصرف کننده آهن بازیافتی در ایران است. این شرکت از آهن بازیافتی برای ساخت انواع محصولات فولادی مانند ورق، میلگرد، نبشی و پروفیل استفاده می‌کند.
شرکت فولاد هرمزگان
با تولید حدود ۱.۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۰، شرکت فولاد هرمزگان سومین تولید کننده و مصرف کننده آهن بازیافتی در ایران است. این شرکت از آهن بازیافتی برای ساخت انواع محصولات فولادی مانند ورق، میلگرد، نبشی و پروفیل استفاده می‌کند.
نتیجه گیری
آهن یکی از فلزات پرکاربرد و پرطرفدار در صنعت و زندگی روزمره است. این فلز به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خود، قابلیت تولید، پردازش، شکل دهی و استحکام بالا، در تولید انواع محصولات کاربرد دارد. آهن همچنین یک عنصر حیاتی برای بدن انسان و حیوانات است. آهن به صورت طبیعی در قالب سنگ آهن یا متئوریت در زمین یافت می‌شد.
بازیافت آهن دارای فواید بسیاری است که عبارت اند از حفظ منابع طبیعی، کاهش هزینه ها، کاهش مصرف انرژی و کاهش زباله ها. همچنین در جهان و ایران به صورت فعال و پویا اجرا می‌شود و نقش مهمی در حفظ محیط زیست و توسعه پایدار دارد.
